Fødd 16. oktober 1888 i New York, død 27. november 1953 i Boston. Amerikansk dramatikar. O'Neill var son
av skodespelaren James O'Neill. Eugene levde eit omflakkande liv som skodespelar og
sjømann, før han fokuserte mot dramatikar-karriera.
Han debuterte i 1916 med den første av ein serie einaktarar, Bound East for
Cardiff (skrive 1914), i Provincetown, Massachussets. Hans mest kjende stykke er
det sjølvbiografiske Lang dags ferd
mot natt, skrive i 1941, urframført på Dramaten i Stockholm 1956. O'Neill
stod heilt sentralt i fornyinga av realismen og vitaliserte det amerikanske teateret på
1920-talet, som dramatikar og som organisator. Han fekk Pulitzer-prisen
for drama i 1920, 1922, 1928 og 1957.
Eugene O'Neill.
Foto: Alice Boughton. WikiCommons |
 |
i 1936 fekk han også Nobel-prisen
i litteratur. O'Neills dramatikk vart tidleg godt motteken i Sverige. Teaterhuset Dramaten i Stockholm fekk frå
1956 retten til å dele ut eit stipend i
O'Neills namn, til "högt förtjänta artister på Dramaten". Hans
mest kjende stykke, Lang dags ferd mot natt, hadde også urpremiere ved
den svenske hovudscenen.
Privat levde O'Neill eit hardt liv, prega av tøffe erfaringar frå barndommen og i kamp
med alkoholisme. Han vart også ramma av tuberkulose i ung alder. Dramatikaren var gift
tre gonger og fekk tre born. Den yngste, dottera Oona, gifte seg 18 år gammal med den 54
år gamle Charlie Chaplin i 1943. Ho vart forstøytt av far sin etter dette, og dei såg
kvarandre aldri att.
Dei fleste stykka til O'Neill vert
rekna som tragedier, med
unntak av komedien Ah, Wilderness! (1933). Sentrale verk er Beyond
the Horizon (1918 - Pulitzerpris-vinnar 1920), Anna Christie
(1920 - Pulitzerpris-vinnar 1922), The Emperor Jones (1920), The
Hairy Ape (1922), All God's Chillun Got Wings(1924), Desire
Under the Elms (1925), Lazarus Laughed (1925–26), The
Great God Brown (1926), Strange Interlude (1928 -
Pulitzerpris-vinnar 1928), Dynamo (1929), Mourning Becomes
Electra (1931), The Iceman Cometh (1939, urpremiere 1946), Hughie
(1941, urpremiere 1959),Long Day's Journey Into Night (1941,
upremiere 1956 - Pulitzerpris-vinnar 1957), A Moon for the Misbegotten
(1941 - urpremiere 1947), A Touch of the Poet (1942 - urpremiere1958), More
Stately Mansions, (urpremiere 1967).
Kjelder:
Wikipedia
|
